Is het FODMAP dieet glutenvrij? De verschillen!
Laatst heb ik het artikel Is het FODMAP dieet glutenvrij? De verschillen! geschreven in het ledenblad ‘Prikkels’ van de PDSB. Wil je weten wat de overeenkomsten en verschillen zijn tussen de diëten? Lees dan snel verder!
In december 2017 stond het artikel ‘Coeliakie, glutensensitiviteit of PDS?’ in Prikkels. Daarin staat uitgebreid uitgelegd wat de verschillen zijn tussen deze drie aandoeningen. In dit artikel vind je de verschillen en overeenkomsten tussen het glutenvrij dieet en het FODMAP dieet.
Er zijn verschillende diëten die darmklachten bij het Prikkelbare Darm Syndroom kunnen verminderen. Zo wordt er bij het glutenvrije dieet helemaal geen gluten meer gegeten en laat je bij het FODMAP-dieet de zogenaamde FODMAP’s weg.
Glutenvrij
Gluten is een eiwit dat van nature voorkomt in tarwe, rogge, gerst en spelt. Sommige mensen krijgen zelfs bij enkele sporen van gluten al klachten(coeliakie). Gewoon brood, pasta en andere deegwaren worden bij dit dieet vervangen door (zelfgebakken) glutenvrij brood, broodjes, crackers, vermicelli en mihoen, rijstwafels, yoghurt met glutenvrije muesli of cornflakes.
Bindmiddelen moeten ook glutenvrij zijn
Bindmiddelen moeten ook glutenvrij te zijn. Dit is een uitdaging aangezien de meeste voorverpakte sauzen gebonden zijn met tarwemeel. Er zijn ook bindmiddelen zonder gluten, zoals maïszetmeel, aardappelzetmeel of rijstmeel. Ook peulvruchten, aardappelen, rijst en room bevatten geen gluten.
Bij FODMAP zijn veel glutenvrije producten ook toegestaan
Op de room en peulvruchten na mag je deze producten ook nemen als je het FODMAP dieet volgt. Als smaakmaker kun je bij beide diëten barbecuesaus zonder ui/knoflook, chilisaus, ketjap (sojasaus) en mayonaise nemen. Verder kun je altijd kiezen voor verse en gedroogde kruiden, die zijn van nature glutenvrij.
FODMAP dieet glutenvrij? Grotendeels wel!
Bij het FODMAP-dieet worden, net als bij het glutenvrije dieet, tarwe en rogge helemaal vermeden. Deze horen bij de groep van de fructanen en kunnen darmklachten geven. Spelt is echter wel toegestaan bij dit dieet, terwijl dit bij het glutenvrije dieet absoluut niet is toegestaan.
Geen ui en knoflook bij FODMAP
Ui en knoflook zitten ook in de fructanengroep en moeten daarom bij het FODMAP dieet worden vermeden. Bij het glutenvrije dieet mag je deze wel gewoon eten.
Peulvruchten, melkproducten, fructose en zoetstoffen niet toegestaan bij FODMAP
Andere producten die je bij FODMAP niet mag eten en bij het glutenvrije dieet wel zijn peulvruchten, gewone melkproducten, producten met fructose erin (zoals appel en honing) en de zoetstoffen sorbitol en mannitol. Bij het FODMAP dieet mag je wel lactosevrije melkproducten, amandeldrink, hazelnotendrink, rijstdrink, sojadrink en sorbetijs nemen.
Onbewerkte soorten vlees, vis en vleesvervangers mogen bij beiden diëten
Een overeenkomst van beide diëten is dat dezelfde soorten vlees, vis, gevogelte, ei en vleesvervangers mogen worden gegeten. Zolang je onbeperkte soorten kiest, die geen paneermeel, sauzen of andere toevoegingen bevatten, zit je goed. Voorbeelden zijn kipfilet, gebakken zalm, een gekookt eitje, tofu of tempeh.
Glutenvrij brood en pasta is ook bij FODMAP toegestaan
Verder mag je ook bij allebei aardappel(producten), glutenvrij brood en glutenvrije pasta nemen. Een enkele uitzondering is dat bij het FODMAP-dieet niet gekozen mag worden voor glutenvrije pasta op basis van erwtenmeel, want erwten horen in de groep van de peulvruchten (galactanen).
Grootste overeenkomsten
- De meeste glutenvrije broden, pasta’s en andere glutenvrije producten mag je ook bij het FODMAP-dieet eten.
- Je mag bij beide diëten rijst, maïs en aardappelen eten.
- Verse en gedroogde kruiden zijn toegestaan.
- Je kunt onbewerkte soorten vlees, vis, gevogelte, ei en vleesvervangers nemen.
- Je kunt dezelfde vetten gebruiken (roomboter, margarine, halvarine of olie)
Belangrijkste verschillen
Glutenvrij | FODMAP |
Alle soorten groenten en fruit zijn toegestaan. | Alleen de FODMAP-arme soorten zijn toegestaan. |
Je mag helemaal geen gluten eten, ook geen spelt. | Spelt is wel toegestaan en een heel kleine hoeveelheid tarwe (bijvoorbeeld in sojasaus). |
Peulvruchten, ui en knoflook kun je gewoon eten. | Peulvruchten, ui en knoflook zijn niet toegestaan. |
Gewone melkproducten (zonder gluten) mag je nemen. | Alleen lactosevrije varianten mag je eten. |
Je mag alle soorten suiker en zoetstoffen eten. | Je mag geen honing of de zoetstoffen sorbitol en mannitol nemen. |
Verschillen tussen FODMAP en glutenvrij dieet
Een groot verschil tussen de twee diëten is dat je bij het glutenvrije dieet alle soorten groenten (zonder saus) en fruit mag nemen, terwijl je bij het FODMAP dieet enkel de FODMAP-arme varianten mag eten. Je mag bijvoorbeeld maar 150 g per keer van FODMAP-arm fruit, zoals banaan, aardbeien, ananas, citroen, druiven , kiwi, mandarijn en sinaasappel.
Alleen maar FODMAP-arme groente en fruit
Je hebt ook een beperkte selectie van de groente die je mag eten. FODMAP-arme groenten zijn alfalfa, andijvie, bamboescheuten, boerenkool, pompoen, Chinese kool, knolselderij, komkommer, lente-ui, rode paprika, pastinaak, radijs, sla, snijbiet, taugé, spinazie, tomaat, witlof, wortel en zeewier.
Bij FODMAP dieet mogen alleen lactose arme kazen
Een ander verschil is de soort kazen. Bij het glutenvrije dieet mag je alle kazen en kaasproducten nemen zonder paneermeel, behalve blauwschimmelkazen, zoals roquefort en stilton. Bij het FODMAP-dieet ben je een stuk beperkter en kun je vooral harde kazen nemen en daarbij Brie en Camembert. Je mag geen zachte kazen, smeerkazen en hüttenkäse nemen, vanwege het hogere lactosegehalte.
Gepubliceerd in Prikkels van de Prikkelbare Darm Syndroom Belangengroep in september 2018
Wanneer gebruik je welk dieet?
Het soort darmklachten die je kunt krijgen door gluten of FODMAP’s is nagenoeg gelijk. Je kunt bijvoorbeeld last krijgen van buikpijn, een opgeblazen gevoel in de buik, winderigheid, obstipatie en/of diarree. Daarom is het niet aan de hand van de soort klachten te bepalen welk dieet je het beste kunt volgen.
Als je een vermoeden hebt waardoor je klachten veroorzaakt worden, kun je wel makkelijker een keuze maken. Heb je het gevoel dat je vooral na het eten van granen last krijgt? Dan zou het glutenvrij dieet een optie kunnen zijn. Krijg je juist klachten na het eten van verschillende soorten voedingsmiddelen (bijvoorbeeld groenten, tarwe, peulvruchten en lactose), dan zou je voor het FODMAP dieet kunnen gaan.
Vraag hulp aan de PDS-coach
Vraag aan de PDS-coach of gespecialiseerd diëtist welk dieet het meest geschikt voor je is. Er bestaat namelijk een kans dat als je glutenvrij gaat eten, je te weinig vezels binnen krijgt via je voeding. De PDS-coach kan je adviseren welke soorten glutenvrije producten meer voedingsvezels bevatten.
Het FODMAP-dieet raad ik af, omdat je op de lange duur een tekort kunt krijgen aan bepaalde vitamines en mineralen. Dit kan onder andere energieklachten geven. Daarbij is er vaak een andere oorzaak van je maag- en darmklachten. Je kunt hier lezen waarom enkel het FODMAP dieet je niet gaat helpen om van je darmklachten af te komen. Daarnaast lees je ook wat je wel nodig hebt om hier blijvend grip op te krijgen.
Onze zoon van 18 heeft ontzettend veel last van krampen, we hebben al van alles geprobeerd.
Waar vinden we een goede coach die advies kan geven?
Hoi Joke, wat vervelend dat je zoon zoveel last heeft en dat tot nu toe niets heeft gewerkt. Ik werk als prikkelbare darm coach en diëtist bij maag-darmklachten in Haarlem. Daarnaast is begeleiding via beeldbellen ook mogelijk. Hij mag altijd een gratis online consult inplannen. Dan kan ik zijn klachten bespreken en welk aanbod hier op aansluit. Een afspraak kan ingepland worden via de volgende link: https://pdscoaching.nl/afspraak-inplannen/
Pingback: Glutenvrij eten: de feiten, fabels en hypes uitgelegd – OKayks taarten