IBD en PDS, de verschillen en overeenkomsten
IBD en PDS lijken misschien erg op elkaar, maar het is toch niet helemaal hetzelfde. De afkorting IBD staat voor Inflammatory Bowel Disease. Dit is een auto-immuunziekte waarbij het lichaam zichzelf aanvalt. Hierdoor ontstaan ontstekingen in het spijsverteringskanaal. Zowel de ziekte van Crohn als colitis ulcerosa (letterlijk ontsteking van de dikke darm) vallen hieronder. Bij de ziekte van Crohn kunnen er ontstekingen in heel het spijsverteringskanaal voorkomen; van mond tot kont. Meestal zijn er ontstekingen aan de dunne darm, dikke darm en/of endeldarm te vinden. Bij colitis ulcerosa vindt de ontstekingen alleen in de dikke darm plaats. In deze blog lees je de overeenkomsten en de verschillen van deze verschillende darmaandoeningen. Tevens kun je voedings- en leefstijltips vinden als je zowel last hebt van PDS als van de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa.
Ontstaan van ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
Ziekte van Crohn en colitis ulcerosa zijn auto-immuunziektes. Dit houdt in dat het lichaam zijn eigen cellen als lichaamsvreemd ziet en deze aanvalt. Met als gevolg dat er ontstekingen plaatsvinden. Waardoor dit precies ontstaat is niet duidelijk. Wel zijn er diverse onderzoeken gedaan naar mogelijke triggers voor het ontstaan van IBD. Zo is er sprake van een erfelijke aanleg en kunnen bepaalde darmbacteriën mogelijk een rol spelen. Bij de ziekte van Crohn zou roken de kans op het ontstaan vergroten. De ontstekingen in het lichaam kunnen zorgen voor klachten. Bij beide darmziekten kunnen de volgende klachten voorkomen: buikpijn, diarree, bloed in de ontlasting, gewichtsverlies, vermoeidheid en koorts. Bloed in de ontlasting gaat bij colitis ulcerosa vaak gepaard met diarree. Andere klachten bij colitis zijn slijm in de ontlasting, misselijkheid, verminderde eetlust en moeilijk ontlasting kunnen ophouden. Tenslotte kunnen de ontstekingen ervoor zorgen dat voedingsstoffen minder goed worden opgenomen.
Verschillen tussen IBD en PDS
Het belangrijkste verschil tussen IBD en PDS is dat bij PDS de darmen niet ontstoken of beschadigd zijn. Er is bij PDS dus geen sprake van inflammatie. Bloed in de ontlasting is ook geen klacht wanneer je PDS hebt. Een beetje bloed bij de ontlasting kan wel voorkomen door een wondje of een aambei die open is gegaan. Tevens valt koorts en ongewenst gewichtsverlies niet onder PDS-klachten. Wel kan je het heel warm hebben als je bijvoorbeeld een buikpijnaanval hebt. Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa kunnen er ineens opvlammingen gaan opspelen. Dit komt door een afweersysteem die het eigen lichaam aanvalt. Bij opvlammingen ontstaat er in een korte tijd een ontsteking. Je hoeft hier niet altijd klachten van te ondervinden. Bij remissie zijn de ontstekingen rustig en niet actief. Omdat er bij PDS geen ontstekingen aanwezig zijn, is er dan ook geen sprake van opvlammingen en remissie.
Overeenkomsten tussen IBD en PDS
IBD en PDS zijn beide chronische darmaandoeningen. Dit betekent dat je hiervan niet kunt genezen. Met leefstijlaanpassingen kun je je lichaam wel sterker maken. Bij IBD kun je op die manier de ontstekingen wat meer rust geven en bij PDS kan het de darmklachten verminderen. Bij beiden betreft het een aandoening in het spijsverteringstelsel. De soorten darmklachten kunnen erg op elkaar lijken. Denk hierbij aan een opgeblazen buik, gasvorming, buikpijn, maagkrampen, maagzuur, misselijkheid, diarree of obstipatie. Echter wanneer de IBD actief is dan kan de pijn en ernst wel enorm verschillen met de klachten bij PDS. Het komt daarnaast geregeld voor dat er bij beide ziektes ook een voedingsintolerantie of -overgevoeligheid aan te pas komt. Denk hierbij aan lactose-intolerantie en coeliakie (glutenintolerantie). Doordat mensen met chronische darmklachten een gevoelig lichaam en darmstelsel hebben, komen intoleranties ook vaker voor.
Heb je PDS of IBD?
Twijfel je of je PDS of IBD hebt? Laat je altijd onderzoeken door een huisarts of een MDL-arts (maag-darm-leverarts). Het is belangrijk om IBD uit te sluiten, voordat je de diagnose PDS kan krijgen. Middels diverse onderzoeken kan er gekeken worden of er sprake is van ontstekingen of beschadigingen aan je darm. Bij zowel ziekte van Crohn als colitis ulcerosa wordt bloed en/of ontlasting onderzocht. Bij een ontlastingsonderzoek kan er gekeken worden of het eiwit calprotectine aanwezig is, omdat dit op een chronische darmontsteking kan wijzen. Tevens kan er aanvullend een endoscopie (bijvoorbeeld een gastroscopie of coloscopie), echografie, CT-scan of MRI-scan worden uitgevoerd. Bespreek met de MDL-arts welke vorm van onderzoek het meest geschikt is voor jou. Indien je diarree of brijige ontlasting hebt, is het ook aan te raden om een darmparasiet uit te sluiten met een ontlastingstest.
Leefstijladviezen bij IBD en PDS
Een gezond eetpatroon en gebalanceerde leefstijl is zowel bij IBD als bij PDS erg belangrijk. Ongezonde voeding zou mogelijk de opvlamming en ziekteaanval bij IBD kunnen uitlokken. Echter is er wetenschappelijk gezien nog geen sterk bewijs voor. Bij PDS kan ongezonde voeding zorgen voor verergering van maagklachten en darmklachten. Bekijk ook welke 20 triggers in voeding vaak een reactie uitlokken bij PDS en soms ook bij IBD. Om je darmen meer rust te geven is het belangrijk om dagelijks minimaal 30 minuten te bewegen, 1,5-2 liter water of kruidenthee te drinken, acht uur te slapen en stress te vermijden. Roken kan bij ziekte van Crohn de ontstekingen verergeren. Bij colitis ulcerosa kan alcohol mogelijk ook ernstige gevolgen hebben. Zowel roken als alcoholgebruik kunnen bij mensen met het prikkelbare darm syndroom (PDS) zorgen voor het uitlokken van darmklachten.
Extra suppletie en medicatie soms nodig bij IBD
Het kan zijn dat de darmen bij IBD zo beschadigd zijn, dat het nodig is om extra suppletie te nemen om tekorten te voorkomen. Door de beschadigingen aan de darmcellen kunnen voedingsstoffen moeilijker worden opgenomen. Het kan zijn dat je vitamine B12 suppletie nodig hebt, als het laatste deel van de dunne darm ernstig beschadigd is. Dit kan zo zijn bij de ziekte van Crohn. Maar ook door medicatie is het soms nodig om suppletie te slikken. Bij langdurig gebruik van prednison of immunosuppressiva wordt calcium en vitamine D suppletie aangeraden. Op die manier help je het lichaam om botontkalking te voorkomen. Om de ontsteking tegen te gaan worden ontstekingsremmers voorgeschreven. Dit kunnen milde (Mesalazine-preparaten) tot krachtige ontstekingsremmers (Corticosteroïden) zijn.
Probiotica ter ondersteuning bij antibiotica en operatie van de darm
Maar ook antibiotica, diarreeremmers en middelen die de afweer onderdrukken zijn veelvoorkomende medicatie bij IBD. In zo’n geval zou probiotica ter ondersteuning gebruikt kunnen worden. Lees meer over de soorten medicatie en mogelijke bijwerkingen bij ziekte van Crohn en bij colitis ulcerosa. In sommige gevallen is er een operatie van de darm nodig. Dit gebeurt alleen als medicijnen onvoldoende werken en de klachten toenemen. Aanleidingen zijn bijvoorbeeld een vernauwing, een abces of een fistel die veel klachten geeft. De chirurg verwijdert het zieke deel van de darm. Bij de ziekte van Crohn is dit meestal het laatste deel van de dunne darm vóór de ingang naar de dikke darm. Bij colitis ulcerosa kan de dikke darm zo ernstig ontstoken zijn dat die direct verwijderd moet worden. Na verwijdering van de dikke darm wordt er een een (tijdelijk) stoma of pouch aangelegd.
Persoonlijk voedingsadvies bij IBD of in combinatie met PDS
Heb je IBD? Of misschien heb je zowel IBD als PDS? Met medicatie kunnen de ontstekingen en het bloed in de ontlasting grotendeels onder controle worden gehouden. Door veel MDL-artsen wordt gezegd dat voeding niet effectief is bij IBD. Dit vinden wij jammer om te horen, want in de praktijk merken we zeker wel verschil in klachten als IBD-patiënten pure voeding gaan eten. Dit geeft namelijk meer rust in de darmen. Met enkel medicatie verhelp je niet alle restklachten bij PDS, zoals een opgezette buik, gasvorming, afwijkende ontlasting, misselijkheid en buikpijn. Hiervoor heb je persoonlijk voedingsadvies nodig net als bij PDS. Wil je liever zoveel mogelijk zonder medicatie je darmklachten onder controle houden? Met het darmprogramma ‘je darmen de baas traject’ kun je door middel van aanpassingen in je voeding en leefstijl je darmklachten verminderen. Plan een gratis (online) consult in om te bespreken hoe we jou zouden kunnen helpen.