De relatie tussen bekkenklachten, endometriose en PDS

Bekkenklachten, endometriose en PDS (prikkelbare darm syndroom) zijn bepaalde aandoeningen die een relatie kunnen hebben met elkaar. Soms is het ook heel moeilijk om te onderscheiden welke van de drie het is, omdat het klachten zijn die op elkaar lijken. Denk aan buikpijn, een opgezette buik, gasvorming en problemen met de ontlasting die gedurende de cyclus ook kunnen veranderen. Pijn in de bekken kan ook weer komen door een opgezette buik en gasvorming. Met gynaecoloog Daphne van der Pol van PoliDirect werk ik samen om buikklachten op te lossen en die heb ik geïnterviewd over dit onderwerp. Wil je meer weten over de relatie tussen bekkenklachten, endometriose en PDS? Bekijk dan het onderstaande artikel over het gynaecologisch onderzoek en de behandeling. Bekijk ook onderaan de video met het interview!

1. Wat vind je zo leuk aan je vak als gynaecoloog?

Het leuk van mijn vak vindt ik dat je vrouwen van alle leeftijden behandelt. Veel voorkomende klachten die ik zie zijn: beginnende menstruatie die uitblijft, klachten in de overgang, klachten rondom vruchtbaarheid, zwangerschap en bloedingsproblemen. Die klachten lopen vaak ook weer in elkaar open.

2. Op welke plek werk je als gynaecoloog en waarom heb je hiervoor gekozen?

Ik werk bij het zelfstandig behandelcentrum PoliDirect waar ik bewust voor heb gekozen. De reden hiervoor is dat je meer tijd hebt en individuele aandacht. Daarnaast zien patiënten altijd dezelfde gynaecoloog bij ons. Dat is voor mij prettig en ook voor de patiënt. Daarvoor heb ik twaalf jaar als een gynaecoloog  in een ziekenhuis gewerkt en daar is dat wel anders. Je kunt als gynaecoloog heel veel zelf doen qua diagnostiek en behandeling. Ik hoeft slechts 3% door te verwijzen naar een ziekenhuis, omdat die behandeling of diagnose stellen niet bij ons kan. Dat valt reuze mee. Verder worden alle onderzoeken en afspraken bij PoliDirect volledig vergoed en is de wachttijd veel korter dan in een ziekenhuis.

3. Wat voor onderzoeken doe je allemaal als gynaecoloog?

Je start altijd met een standaard gynaecologisch onderzoek. Dit doe je door eerst alles van de buitenkant te bekijken. Hoe de schaamlippen en schedeopening eruit zien en hoe iemand er fysiek in zijn geheel uitziet. Ook bijvoorbeeld of die gene overgewicht of ondergewicht heeft. Daarnaast kijk ik of er littekens zijn door eerdere operaties in de buik. Dan ga je verder vaginaal kijken met een eendenbekspreider en kun je bijvoorbeeld een kweek of uitstrijkje maken. Eigenlijk doe je alles wat nodig is voor deze specifieke klacht. Ik kan dan ook de schedewanden zien en de baarmoedermond.

Ik voel indien dit kan ook inwendig wat er pijnlijk en stug aanvoelt

Daarna ga ik altijd inwendig voelen met één hand aan de buitenkant en twee vingers aan de binnenkant. Dan voel ik wat er pijn en stug doet aanvoelt en waar eventueel afwijkingen te voelen zijn. Zo’n afwijking kan bijvoorbeeld endometriose zijn. Als laatste gaan we met de echo kijken. Meestal doen we dit vaginaal als dat kan, omdat je dan de baarmoeder en eierstokken het beste kunt zien. Als iemand nog nooit seks heeft gehad of het zo pijnlijk is dat het vaginaal niet kan, dan doen we het onderzoek via de buik. Alleen kunnen we dan iets minder nauwkeurig kijken.

4. Wanneer kom je er tijdens het inwendige onderzoek achter dat het te maken heeft met gevoelige darmen, zoals bij het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS)?

In kader van gevoelige darmen gaan we ook altijd met een echostaafje langs de dikke darm van beide kanten heen. Dat hoort niet pijnlijk aan te voelen. Indien dit extreem pijnlijk aanvoelt dan weet ik eigenlijk al dat dit het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) kan zijn. Dit kan te maken hebben met een opgeblazen buik of gassen in de darmen.

Bij darmklachten is er vaak ook sprake van gespannen bekkenbodemspieren

Vaak zie ik al eerder als mensen buikpijn of darmklachten hebben, voordat ik inwendig onderzoek ga doen. De schedeingang is dan vaak dichtgeknepen door de bekkenbodemspieren, zonder dat de vrouw dat in de gaten heeft. Deze spier is dan overdreven verkrampt aangespannen; niet zoals dat hoort te zijn. Ik leg dat ook uit en laat ze het zien met een spiegeltje of voelen met een wattenstokje dat het heel pijnlijk is. Ik neem zo de patiënt mee in het hele proces van het onderzoek. Daardoor wordt er tijdens het onderzoek duidelijk dat er iets heel anders aan de hand is dan iets met de baarmoeder, de eierstokken of iets hormonaals.

5. Het lijkt mij niet eenvoudig om bekkenklachten, endometriose en PDS te onderscheiden. Welke ziektes of aandoeningen worden uitgesloten tijdens zo’n gynaecologisch onderzoek?

Je kunt met een gynaecologisch onderzoek een heleboel dingen uitsluiten. Als ik kijk naar vrouwen met buikpijn, dan kijk ik over er afwijkingen zijn aan de eierstokken, zoals cysten of tumoren. Endometriose is een specifiek ziektebeeld met ook een heel specifiek klachtenpatroon, waarbij vrouwen in het begin van de menstruatie, in de puberleeftijd, al heel snel pijn krijgen tijdens en in de aanloop van de menstruatie. Indien het bloeden doorzet dan zie ik dat de pijn minder wordt. Daarbuiten hebben ze over het algemeen weinig pijn, tenzij het een ver gevorderd stadium is met verklevingen. In dat geval kunnen ze chronische buikpijn hebben. Daarom vraag ik altijd heel specifiek uit hoe de buikpijn tijdens de menstruatie, in de aanloop en de buikpijn daar buiten.

Vrouwen met PDS hebben buiten de menstruatie ook problemen met ontlasting of buikklachten

De vrouwen met het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) hebben bijna allemaal ook buikpijn en/of problemen bij de ontlasting buiten de menstruatie. Vaak staat er op de verwijsbrief van de huisarts “probleem met plassen en ontlasting: geen bijzonderheden”.  Je moet wel wat verder uitvragen wil je daar echt achter komen. Voor die vrouw is het waarschijnlijk al haar hele leven lang ‘geen bijzonderheden’  dat ze maar twee keer per week naar de wc gaat of drie keer per dag of dat het heel wisselend is. Dat is voor haar normaal, maar dat moet je dus wel goed in kaart brengen. Met het hele onderzoek kun je vleesbomen, tumoren of endometriose aantonen of uitsluiten. Aan het eind van het onderzoek heb je een aardig idee wat er aan de hand is.

6. Heel veel vrouwen vermoeden dat ze endometriose hebben, omdat ze last hebben van hun onderbuik. Kun je daar iets meer over vertellen?

Als je op internet gaat zoeken naar de oorzaken van buikklachten, dan vind je al gauw endometriose. Het endometrium is een slijmvlieslaag aan de binnenkant van de baarmoederholte en dat hoort eigenlijk alleen daar te zitten. Bij vrouwen die endometriose hebben zit dat weefsel ook op andere plekken. Deze kunnen zitten in de spierwand van de baarmoeder of in de eierstokken als grote bollen van dat spul of als kleine vlekjes op alle oppervlakten in de buik, zoals de buikvlies, darmen of blaas.

Met een echo kun je zien of er afwijkingen zijn van de baarmoederwand of eierstokken

Met een echo kun je zien of die afwijking er is in de baarmoederwand of in de eierstokken. De kleine vlekjes kun je met de echo niet zien. Je kunt ze soms wel zien of voelen als je inwendig onderzoek doet.  De voorkeursplek van de vlekjes zijn namelijk in het diepste gedeelte van de buik. Een andere bekende plek is het laagje tussen de schedeachterwand en de darmen. Daar voel je soms ook stugheid of er kan een dikke plak zitten.

Wat gebeurt er als je geen aanwijzingen vindt van endometriose?

Heel vaak vind je niets en dan kun je het niet helemaal uitsluiten. Als je het zeker wilt weten, dan zou je een kijkoperatie moeten doen. Je kunt natuurlijk ook een proef op de som nemen en een behandeling geven waarbij endometriose wordt onderdrukt. Je kunt dit bijvoorbeeld doen door continu de pil te slikken of een hormoonspiraaltje te plaatsen. Indien dit niet helpt, dan wordt het steeds waarschijnlijker dat het iets anders is.

7. Hoe vaak melden vrouwen zich bij jou met buikpijn en blijken dit geen gynaecologische klachten te zijn, maar darmgerelateerde buikpijn?

Als je de afwijkingen niet ziet en er veel pijn is bij de darmen als je daar met een staafje overheen gaat, dan is het veel logischer dat het een Prikkelbare Darm Syndroom is. Dat weten we ook uit wetenschappelijk onderzoek. Van alle vrouwen die zich presenteren met buikpijn op een gynaecologische poli is meer dan 90% niet gynaecologisch. Het grootste deel daarvan heeft darmklachten. Ik schrijf dan altijd in mijn brief aan de internist ‘darmgerelateerde buikpijn’, omdat ik het niet kan zien wat er is met die darm. Het kan namelijk ook iets anders zijn dan een prikkelbare darm; denk aan ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa.

8. Wat is de volgende stap indien een vrouw darmgerelateerde buikpijn lijkt te hebben?

Voorheen verwees ik met darmgerelateerde buikpijn terug naar de huisarts, maar daar krijgen ze vaak een zakje voor vezels bij obstipatie of Macrogol en dat is het dan. Maar daarmee zijn ze niet van hun klachten af. Ik ben steeds verder gaan zoeken om die vrouwen toch verder te kunnen helpen. Dat is een reden waarom ik bij jou als PDS-coach terecht ben gekomen. Indien vrouwen niet overtuigd zijn dat het darmklachten zijn, dan verwijs is ze door naar de internist of maag-darm-lever-arts bij ons. Zeker als ze bloedverlies hebben bij darmklachten, want dat moet verder onderzocht worden. Dat is niet mijn expertise. De internist doet dan allerlei aanvullende onderzoeken en daar komt dan een prikkelbare darm of iets anders uit met een plan van aanpak.

9. Moeten ze indien je ze doorverwijst naar de internist of maag-darm-lever-arts gelijk een inwendig darmonderzoek doen?

Nee, het is gelukkig lang niet altijd nodig om een scopie (inwendig darmonderzoek) van de darmen te doen. Daarbij is het fijn om onder één dak door te verwijzen, omdat de wachttijden minder lang zijn dan bij een ziekenhuis. Het is bij een ziekenhuis niet ongebruikelijk dat je drie maanden moet voor je bij de volgende specialist terecht kan. Dat is niet heel praktisch. Voor het darmgedeelte blijven ze dan onder behandeling bij de internist of bij jou als PDS-coach.

10. Je werkt samen met andere disciplines zoals een PDS-coach en bekkentherapeut om tot een goed resultaat te komen. Dit kan zowel bij bekkenklachten, endometriose als PDS zijn. Wat is jouw rol hierbij?

Ik doe dan het deel waarvan ze pijn hebben bij de schede-ingang. Dat is een heel veel voorkomende combinatie. Door het te veel aanspannen van de bekkenbodemspieren krijgen ze ook buikpijn. Daardoor kan een irritatie komen bij de schede-ingang. Dat gaan we lokaal behandelen met zalf. Dat is een heel langdurig beloop en daar hebben we vaak de bekkenfysiotherapeut voor nodig om de bekkenbodemspieren bewust te leren ontspannen. Ik ben er inmiddels achter dat als ze in de tussentijd niets aan die darmen doen, dat we de klachten niet weg krijgen. De klachten van de schede-ingang krijg je niet weg als de darmen zo onrustig blijven. Want dan blijven de bekkenbodemspieren aangespannen en dan krijg je de doorbloeding in dat gebied niet beter. Dan gaat het niet weg, omdat het afgeknepen wordt door de samengespannen bekkenbodemspieren.

Ik ben benieuwd wat je van dit artikel vond over bekkenklachten, endometriose en PDS.

Super leuk als je een reactie achter laat! Vragen en opmerkingen over dit artikel zijn ook altijd welkom.

Misschien vind je dit ook leuk om te lezen:

• Welke klachten zijn er bij PDS | Prikkelbare darm syndroom
• Behandeling van PDS | spastische darm
• Oorzaken van rommelende darmen en winderigheid
• Hoe ziet normale ontlasting er uit?
• ‘Stress in de darmen, wat kun je daaraan doen?’